Diyarbakır Keldani Katolik Kilisesi Vakfı

Diyarbakır, Keldani Cemaati için çok önemli bir şehirdir. Doğu (Nasturi) Kilisesinden ayrılan, Yuhanna Sulaka ile başlatılan ve ilk defa Diyarbakır'da kurulan Keldani Kilisesi'nin günümüze kadar ulaşan gelişimini aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

Diyarbakır 1553'ten itibaren ilk defa Keldani Kilisesi'nin kuruluşuna tanıklık yapmıştır. Kentte daha önceden bulunan, önceleri Nasturilere ait olan Mar Petyum ve Mar Circis (Saint George) Kiliseleri, Keldaniler’in Katolikliği benimseyip Keldani ismini almalarıyla bu cemaat tarafından kullanılmışlardır.

Halihazırda vakfın kuruluş yeri ve vakfa ait taşınmazlar genellikle, Diyarbakır ili Sur ilçesi hudutları dahilinde bulunmaktadırlar. 6 Ekim 1937' de onaylanan vakıf senedinde Mar Petyum Keldani Kilisesi Vakfı'nın 1934 yılı itibariyle 33 parça gayrimenkule sahip olduğu kayıt altına alınmıştır. Diyarbakır Keldani Katolik Kilisesi Vakfı, Vakıflar Genel Müdürlüğü Kültür ve Arşiv Daire Başkanlığı'nın 1755 nolu defterin 221 sıra numarasına kayıtlıdır. Günümüzde, Vakfa ait toplam 22 adet akar vasfında ve bir adet hayrat vasfında eski eser tescilli, korunması gerekli, kâgir kilise vardır.

Vakfa ait, kültür varlıklarından olan ve toplamda 1464 m2'lik saha üzerinde kurulu Mar Petyum Keldani Kilisesi ve müştemilatı ile cemaat fakirlerine tahsis edilen lojman bulunmakta iken, 2015 yılında Diyarbakır ili Sur ilçesi hudutlarında meydana gelen terör olayları nedeniyle, kilisenin özellikle müştemilatı büyük zarar görmüş ve kullanılamayacak bir duruma gelmiştir. Kilise avlusunda bulunan müştemilatlar (kâgir evler) ve kilise bitişiğindeki dükkanlar yıkılmıştır. Kilise hali hazırda kapalıdır, bakım ve onarımının yapılması hususundaki çalışmalar devam etmektedir. Ayrıca 2015’teki çatışmalarda vakfa ait 9 adet akar vasfındaki gayrimenkul yıkılmış, vakfın kira gelirini büyük ölçüde geriletmiş, zarar vermiştir.

Diyarbakır Keldani Katolik Kilisesi Vakıf Başkanlığını yirmi yıla yakın bir süredir Yusuf Karadayı yapmaktadır. Diyarbakır ilinde neredeyse hiç cemaat kalmadığından, yönetim kurulunda kendisi ve kağıt üzerinde ailesi bulunmaktadır. Vakıfla faal olarak ilgilenen tek kişi kendisidir.